Waardevol Erfgoed
Het landgoed Haarendael kent haar oorsprong vanaf 1839 en is opgericht door het bisdom ’s-Hertogenbosch. Het wordt de ‘Groot Seminarie Haaren’. Vele jaren lang worden hier priesters opgeleid. Het eerste gebouwde deel, de “U-vorm” om de kapel heen is uit 1839, in de jaren daarna zijn er verschillende vleugels aangebouwd. Op 8 september 1941 is het gebouw toegeëigend door de Nazi’s en gebruikt als gevangenis. Haaren wordt bevrijd op 26 oktober 1944 waarna de Engelse bevrijders het gebouw in gebruik namen. De laatste bevrijders vertrokken op 15 mei 1945 waarna de priesterstudenten weer konden terugkeren. In 1967 stopt de priesteropleiding en wordt het Groot Seminarie na 128 jaar opgeheven.
Daarna is het landgoed Haarendael in gebruik genomen door Cello, een zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking. Cello is in 2012 verhuisd waarna het landgoed enkele jaren leegstond totdat het is aangekocht in 2019 door de huidige eigenaar. Helaas ontstont er in 2019 een brand waardoor delen van het monument verwoest zijn.
Klik hier voor de Flyer Waarden
Cultuur-, architectonisch- en bouwhistorisch
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft voor verschillende onderdelen van dit complex een waardestelling opgesteld. Het complex is beschermd in de zin van de Monumentenwet 1988. Voor restauratie en verandering is een vergunning noodzakelijk. Na de brand is een nieuwe situatie ontstaan. Omdat het hoofdgebouw grotendeels verwoest is, zullen de slechte delen gesloopt moeten worden. Dit is vastgesteld in het conserveringsplan; ookwel het plan voor een voorzichtige sloop. Om te zien wat er bewaard kan blijven is Lithos met een drone over de resterende delen gevlogen om vervolgens op basis van de beelden te kunnen beoordelen wat behouden kan worden en wat niet.
Benieuwd naar de beelden? Klik hier
Stedenbouwkundige waarden en landschappelijke kwaliteiten
Uit de cultuurhistorische verkenning van de RDMZ wordt duidelijk dat de historische ontwikkeling van het park, naast een aantal vaste onderdelen, in de loop van de tijd de inrichting op verschillende punten wijzigingen heeft ondergaan. Vroegere situaties hebben elk hun eigen kwaliteiten gekend.
Sociaal- Maatschappelijke waarden
Binnen de lokale geschiedenis speelde Haarendael een belangrijke rol. Daarnaast heeft het een bijzondere waarde als “lieu de mémoire” vanwege de huisvesting van krijgsgevangenen door de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog. De opgave is om nieuwe bestemmingen te vinden, waarbij respect voor het historische, culturele en religieuze erfgoed samengaat met een levensvatbare exploitatie.
1. Waarden
De beschermde status, de wettelijke voorwaarden en vigerend beleid die raken aan de Waarden zullen inzichtelijke gemaakt worden. Wij organiseren meerdere brainstorm sessies met betrokken partijen. Op de overlegagenda staan zaken als inspiraties en kernwaarden, maar ook historisch onderzoek en onderbouwingen.
2. Kapel en resten van het monument
Er dient een eerste inventarisatie plaats te vinden naar de technische staat en eigenschappen van het complex, die een cruciale rol spelen in de kansrijkheid van de herbestemming. Met de eerste inventarisatie wordt een beeld verkregen van het eventueel aanwezige achterstallig onderhoud en functionele inpasbaarheid. Voor het door de brand aangetaste gedeelte zal de constructeursrapportage een cruciale onderlegger zijn. Voor wat de kapel betreft is de staat van onderhoud van algemeen belang.
Vervolgens worden mogelijke programma’s op exacte inpasbaarheid getoetst aan de gebouwvorm en indeling. De kansrijkheid/haalbaarheid van een herbestemming wordt mede bepaald door de staat van onderhoud van het object.
Lithos zal uiteindelijk een renovatieplan voor de kapel schrijven. Hierin zal ook een inventarisatie worden opgenomen naar de op rijks-, provinciaal en gemeentelijk niveau relevante beleidskaders en eventuele planologische belemmeringen.
3. Gedenkplaats
In overleg met de gedenkplaats wordt besproken of en hoe deze een plek kan krijgen in de nieuwe plannen. Met de gemeente wordt gesproken over huisvesting van de gedenkplaats in de kapel. Met het bestuur van de gedenkplaats wordt gesproken over huisvesting, eventuele voorwaarden in financiële zin en ook het niveau van oplevering van de nieuwe gedenkplaats.
Doel is dat er ook een compleet rapport uit volgt met aanbevelingen voor hoe om te gaan met de kapel en restanten van het monument (ook landschappelijk) en adviezen ten behoeve van het toekomstige plan (een monument naar de toekomst toe).